مالیات های مستقیم چیست و چگونه اخذ می‌شود؟

مالیات های مستقیم چیست

مالیات و انواع آن به طور کلی به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می‌شود؛ مالیات مستقیم از درآمد و دارایی افراد کسر می‌گردد و پرداخت آن توسط افراد و سازمان‌های مشمول، الزامی است. انواع مالیات مستقیم خود به دو دسته‌ی زیر تقسیم می‌شود:

• مالیات بر دارایی
• مالیات بر درآمد

در ادامه به بررسی هر یک خواهیم پرداخت.

انواع مالیات مستقیم: مالیات بر دارایی

مالیات بر دارایی شامل مالیات بر ارث و حق تمبر می‌شود.

مالیات بر ارث به این معناست که درصورت فوت فرد، دارایی به جای مانده از وی که به وراث تعلق می‌گیرد، مشمول پرداخت مالیات می‌شود.

در برخی موارد برای رسمیت بخشیدن به اسناد، بر روی آن‌ها تمبر درج شده و تمبر ابطال می‌گردد. از طریق درج این تمبر از مودی، مالیاتی دریافت می‌شود. مواردی که شامل این مالیات می‌شوند عبارتند از:

• هر برگ چک که از طرف بانک صادر می‌شود در هنگام صدور، حق تمبر اخذ می‌شود.
• انواع برات و سفته و نظایر آن‌ها
• کلیه اسناد تجاری قابل انتقال که در ایران صادر، معامله و استفاده می‌شوند.
• اسناد مالکیت نسبت به مال التجاره شامل بارنامه، بیمه نامه و صورت وضعیت مسافری
• کلیه قراردادها و اسنادی که بین بانک و مشتریان مبادله می‌شوند.
• سهام و سهم الشرکه کلیه شرکت‌های ایرانی

درصورت تخلف و عدم پرداخت مالیات تمبر، دوبرابر آن اخذ می‌شود.

انواع مالیات مستقیم: مالیات بر درآمد

مالیات بر درآمد متداول‌ترین نوع مالیات بوده که یکی از انواع مالیات مستقیم به شمار می‌آید و افراد شاغل و صاحب کسب و کار با آن سر و کار دارند.

افراد برای کلیه درآمدهای خود باید به طور مستقیم به دولت مالیات بپردازند و نرخ و میزان آن، به سطح درآمدی فرد یا سازمان بستگی دارد.

در قانون مالیاتی کشور، مالیات بر درآمد شامل چند بخش می‌شود:

1. مالیات بر درآمد املاک
2. مالیات بر درآمد مشاغل
3. مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
4. مالیات بر درآمد اتفاقی
5. مالیات بر درآمد املاک

مالیات بر درآمد املاک از انواع مالیات مستقیم است که به موجب این قانون، درآمد اشخاص حقیقی یا حقوقی از راه واگذاری املاک خود به دیگران یا املاکی که به اجاره واگذار می‌گردد، شامل مالیات می‌شود. همچنین نقل و انتقالات املاک نیز مشمول پرداخت مالیات می‌شود.

مالیات بر درآمد مشاغل

بر اساس این ماده قانون، درآمد حاصل از کل فروش کالا وخدمات و سایر درآمدها پس از کسر هزینه‌ها و استهلاکات مربوطه، مشمول مالیات می‌گردد. بدین منظور صاحبان مشاغل باید دفاتر و اسناد و مدارک خود را بر اساس و اصول و قوانین تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین گشته، تنظیم نموده و برای اعلام آن اظهارنامه مالیاتی تنظیم کنند. فعالیت‌های تجاری از جمله قراردادهای پیمانکاری، مضاربه و قراردادهای وکالت نیز مشمول این مالیات می‌شوند.

مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

جمع درآمدهای شرکت‌ها از منابع داخل و خارج از کشور مشمول این مالیات می‌شود. به موجب این ماده قانون، اشخاص حقوقی موظفند اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان متکی به دفاتر و اسناد و مدارک خود را حداکثر تا چهار ماه پس از سال مالیاتی خود همراه با کلیه اطلاعات حقوقی خود به سازمان امور مالیاتی تحویل داده و مالیات آن را پرداخت نمایند.

مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی

یکی دیگر از انواع مالیات مستقیم، مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی است که نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی برای درآمد تا میزان پانصد میلیون ریال درآمد مشمول مالیات سالیانه، 15% و نسبت به مازاد پانصد میلیون تا میزان یک میلیارد ریال مشمول مالیات سالیانه به نرخ 20% است. نسبت به مازاد یک میلیارد ریال، نرخ مالیات مشمول به سالیانه 25% افزایش می‌یابد.

مالیات بر درآمد اتفاقی

درآمد اتفاقی هر گونه کسب مال نقدی و غیر نقدی است که به‌صورت بلاعوض یا از طریق معاملات محاباتی یا به عنوان جایزه صورت گرفته است. اگر این مال به‌صورت مقرر و مادام العمر دریافت شود، مالیات آن باید به‌صورت سالیانه پرداخت گردد.

مالیات بر حقوق

کلیه افراد شاغل در سازمان‌های دولتی و خصوصی که در ازای فعالیت‌های خود در مدت زمان مشخص، مقرری به‌صورت نقدی یا غیر نقدی دریافت می‌کنند، مشمول پرداخت مالیات هستند. نرخ مالیت بر حقوق کارکنان دولتی و غیر دولتی مازاد برمبلغ مصوب در ماده 84 این قانون و تا هفت برابر آن 10% سالیانه است و نسبت مازاد مصوب آن مشمول 20% مالیات خواهد شد. پرداخت کنندگان حقوق در هنگام پرداخت یا تخصیص، این مبلغ را کسر نموده و به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌کنند.

چه افرادی مشمول پرداخت مالیات مستقیم می‌شوند؟

کلیه‌ی افراد حقیقی ایرانی مقیم ایران برای هرگونه درآمدی که در ایران یا خارج از ایران کسب می‌کنند، مشمول پرداخت مالیات می‌شوند. همچنین اشخاص حقیقی ایرانی مقیم خارج از ایران نیز نسبت به درآمدهای خود از داخل ایران مشمول پرداخت مالیات هستند.

وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی، دستگاه‌هایی که بودجه‌ی آن‌ها به وسیله دولت تامین می‌شود، شهرداری‌ها و دهیاری‌ها از پرداخت این مالیات معافند.

نوع دیگری از مالیات، مالیات غیر مستقیم است که در مطلبی جداگانه به آن پرداخته شده است.

به خاطر داشته باشید که پرچالش‌ترین نوع مالیات، همین مالیات مستقیم است؛ چراکه افراد خودشان باید اقدام به ارائه اظهارنامه مالیاتی کنند که در این بین ممکن است تخلفاتی رخ داده و از دید سازمان مربوطه پنهان نماند. به همین علت، جرائمی مثل فرار مالیاتی و غیره در مالیات‌های مستقیم اتفاق می‌افتد نه مالیات‌های غیر مستقیم.

روش اخذ مالیات مستقیم چیست

همانگونه که از نام این مالیات پیداست، به صورت مستقیم از مودی گرفته می‌شود، به این معنی که مودی با پر کردن اظهارنامه مالیاتی و ارائه آن به سازمان امور مالیاتی و همچنین ارائه دفاتر مالی و غیره، منابع درآمدی خود را اظهار کرده و به این ترتیب سازمان مربوطه، اقدام به محاسبه مالیات می‌کند.

این مالیات بعد از صدور برگ تشخیص و برگ قطعی مالیات، به مودی اعلام شده و در زمان مقرر باید پرداخت گردد.

در پاسخ به این سوال که مالیات های مستقیم چیست توضیحاتی درمورد آن و انواع مالیات مستقیم ارائه نمودیم.

لازم است تا یادآوری کنیم که دولت‌ها برای انجام وظایفی که به موجب قانون اساسی به آن‌ها محول شده است، نیاز به منابع مالی دارند. این وظایف از آنجا حائز اهمیت هستند که موجب توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور می‌شوند.

به همین جهت لازم است تا شهروندان با پرداخت صحیح و به موقع مالیات مصوب در قانون، سهم خود را در رسیدن به این اهداف بپردازند.

درنظر داشته باشید که محاسبه صحیح، ارائه‌ی به موقع اظهارنامه و پرداخت مالیات در زمان مقرر می‌تواند از بروز مشکلات آتی پیشگیری نموده و دولت را در اجرای برنامه‌های توسعه‌ای خود یاری کند. لذا برای کلیه فعالان اقتصادی لازم است تا با این قوانین آشنا بوده و درصورت نیاز، با مشاوران این حوزه مشورت کنند.

اگر همچنان درباره اینکه مالیات مستقیم چیست سوالی دارید، می‌توانید با ما تماس گرفته و از راهنمایی مشاوران ما استفاده کنید.