بازاریابی پارتیزانی یا گوریلا مارکتینگ چیست؟

بازاریابی چریکی (پارتیزانی) چیست؟

بازاریابی چریکی اینقدر خلاقانه و متنوع است که اسامی متنوعی نیز روی آن گذاشته‌اند، از بازاریابی پارتیزانی یا چریکی گرفته که هم معنی هستند تا گوریلا مارکتینگ!

بگذارید کمی ریشه‌ای‌تر به این موضوع بپردازیم. از سده 16 میلادی در میدان نبرد عنوانی روی برخی افراد گذاشته شد که به دلیل غافلگیری دشمن، به آن‌ها چریک یا پارتیزان می‌گفتند. پارت (part) که به معنی “قسمت” است به فردی گفته می‌شود که عضوی از یک گروه است. بنابراین بازارایابی پارتیزانی قسمتی از انواع بازاریابی است که به دلیل ایجاد غافلگیری در مخاطب (یا مشتری) به آن بازاریابی چریکی می‌گویند.

گوریلا مارکتینگ (guerilla marketing) به چه معنا است؟

حالا شاید بپرسید گوریلا مارکتینگ دیگر چیست؟ گوریل حیوان برزگی است و کافی است حرکات دست و صدای بلند خود را به کار بیاندازد تا همه توجه‌ها به او جلب شود! به گوریلا مارکتینگ، گوریلا مارکتینگ می‌گویند چون جلب توجه می‌کند، کاری خلاف رویه و عادت، غیرقابل پیش بینی، ناگهانی، شاید همراه با یک ترس یا با هیجان خیلی زیاد.

بازاریابی چریکی یا پارتیزانی یک نوع سبک بازاریابی است که برخلاف روش‌های تبلیغاتی سنتی، تأثیر بسزایی بر روی مشتری می‌گذارد. همچنین با تاکتیک‌های خاص، برند مورد نظر را به شکلی جذاب و خلاقانه به مشتری معرفی می‌کند. از این رو در زبان انگلیسی این سبک بازاریابی به عنوان گوریلا مارکتینگ شناخته می‌شود و به دلیل کم ‌هزینه بودن طرفداران بسیاری دارد.

همانطور که از نامش پیدا است اساس بازاریابی به سبک چریکی مبتنی بر جنگ چریکی و پارتیزانی است و تاکتیک‌های استفاده شده در آن نامنظم، غیرقابل پیش‌بینی و غافلگیر کننده است و تنها باید با خلاقیت و ایده، روش خود را عملیاتی کرد. بر این اساس یک شرکت با استفاده از این تاکتیک‌ها در راستای فروش بیشتر محصولات تولیدی و یا معرفی خدمات خود قدم بر می‌دارد.

آشنایی با انواع بازاریابی چریکی

بازاریابی پارتیزانی یا چریکی نیز همانند دیگر مدل‌های بازاریابی، به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند که متناسب با نیاز و کسب و کار خود می‌توانید در راستای معرفی محصول خود اقدام کنید.

بازاریابی چریکی محیطی

در این نوع بازاریابی گوریلا مارکتینگ، تبلیغات خلاقانه در محیط‌های باز و مکان‌های عمومی همچون حمل و نقل عمومی، رستوران‌ها، مراکز خرید و غیره انجام می‌شود.

بازاریابی چریکی مخفی

در بازاریابی گوریلا مارکتینگ مخفی یک شرکت می‌تواند محصول و برند خود را با برجسته‌سازی در یک رویداد علمی، ورزشی، فرهنگی و غیره به مخاطب معرفی کند. با این اقدام حس کنجکاوی مخاطب نسبت به آن تبلیغات مبهم برانگیخته می‌شود و به دنبال کسب اطلاعات درباره آن برند می‌رود.

بازاریابی چریکی اینترنتی

در این نوع بازاریابی محتواهای تولیدی به صورت گسترده در سایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی و غیره به اشتراک گذاشته می‌شود و به سرعت در بین گروه‌های هدف سرزبان‌ها می‌افتد.

بازاریابی ساختگی چریکی

استفاده از این نوع بازاریابی چریکی ریسک بسیار بالایی دارد. به طوری که می‌توان برای اجرای این نوع بازاریابی به تعدادی از سلبریتی‌ها دستمزدی را جهت تبلیغ یک برند تجاری یا محصول پرداخت کرد تا نسبت به تایید عمومی آن برند یا محصول تلاش کنند. همچنین برخی از شرکت‌ها نیز وبلاگ‌ها و صفحات مجازی جعلی و ساختگی را می‌سازند و افرادی را استخدام می‌کنند تا نظرات مثبتی را در مورد آن محصول یا برند درج کنند تا بتوانند نظر کاربران و عموم مردم را نسبت به محصول و کالای خود جلب کنند.

گوریلا مارکتینگ برای چه نوع کسب و کاری مناسب است؟

اجرای تاکتیک‌های بازاریابی پارتیزانی برای انواع کسب و کارهای کوچک که می‌خواهند در کوتاه‌ترین زمان به مخاطبان زیادی دست پیدا کنند، مناسب است.

در سال‌های اخیر به دلیل رشد فعالیت کسب و کارهای کوچک رقابت گسترده‌ای بین آن‌ها برقرار است و چون بسیاری از آن‌ها برنامه‌ریزی مناسب جهت بازاریابی و فازایش فروش نداشتند، دچار شکست شدند و در مدت کوتاهی به دلیل ورشکستگی کب و کار خود را جمع کردند.

در چنین شرایطی، بازاریابی چریکی به عنوان یک روش بازاریابی ساده و کم‌هزینه می‌تواند یک فرصت رقابتی مناسب در اختیار این واحدهای تجاری قرار دهد.

البته بسیاری از شرکت‌های بزرگ نیز در کمپین‌های تبلیغاتی خود در شبکه‌های اجتماعی از این سبک استفاده می‌کنند؛ اما چون برند این نوع شرکت‌ها شناخته شده است، اجرای تاکتیک‌های این سبک بازاریابی می‌تواند برای کسب و کارهای بزرگ ریسک زیادی به دنبال داشته باشد.

از طرفی دیگر بسیاری از بازاریابان نیز به دلیل کم هزینه بودن، جهت تأثیرگذاری بر مجموعه مخاطبان خود از بازاریابی به سبک چریکی بهره می‌برند. بنابراین اگر شما از آن دسته افراد ایده پرداز و خلاقیت هستید، به راحتی می‌توانید با کمترین هزینه آن را عملیاتی کنید و شاهد خروجی شگفت‌انگیز از آن باشید.

مهم‌ترین مزایای استفاده از بازاریابی چریکی

استفاده از گوریلا مارکتینگ برخلاف روش‌های متداول بازاریابی به دلیل رازآلود بودن و داشتن روشی غافلگیر کننده، جذابیت بیشتری بین کارشناسان بازاریابی دارد.

از مهم‌ترین مزیت استفاده از روش بازاریابی پارتیزانی کم هزینه بودن آن است، البته این امر مطلق نیست و به کمپانی برگزارکننده نیز باز می‌گردد، شما می‌توانید یک کمپین گوریلا مارکتینگ خیلی پر هزینه اجرا کنید اما در کل می‌توان با توجه به تاثیرگذاری بالای این روش، بگوییم هزینه این کار چندان زیاد نیست.

همچنین این سبک تبلیغات را می‌توان در بسیاری از کسب و کارها اعم از کوچک و بزرگ برای فروش بیشتر مورد استفاده قرار داد.

از آنجایی‌که استراتژی‌ها و تاکتیک‌های این نوع روش بازاریابی با خلاقیت و ابتکار اجرا می‌شود بنابراین تازگی و جدید بودن ایده‌ها بر مزایای این نوع تبلیغات فروش افزوده است.

اگر بخواهیم تیتروار برخی از مزایای این نوع بازاریابی را بگوییم می‌توان موارد زیر را برشمرد:

• بازاریابی چریکی در مقایسه با سایر روش‌ها، کم هزینه است
• تاثیر بازاریابی پارتیزانی و ثبت آن در ذهن مخاطب، بسیار بالا است
• به دلیل جذابیت و وجود عنصر غافلگیری این روش ثبات زیادی دارد
• به دلیل ایده پردازی، یک کمپین گوریلا مارکتینگ، محتوای نو و جدیدی دارد
• این مدل بازاریابی مشتری را غافل‌گیر کرده و او را با برند درگیر می‌کند

چگونه از بازاریابی چریکی در کسب و کار خود استفاده کنیم؟

بازاریابی یکی از اجزای اصلی هر کسب و کاری جهت معرفی کالا و خدمات اختصاصی هر برند است. بنابراین زمانی که بسیاری از شرکت‌ها بودجه کافی ندارند یا در آستانه ورشکستگی قرار دارند جهت حفظ مشتریان فعلی خود از روش بازاریابی چریکی استفاده می‌کنند. [البته این بدان معنی نیست که فقط شرکت‌های ورشکسته به سمت این نوع بازاریابی می‌روند.]

در این راستا کسب و کارها استفاده از کانال‌های رسانه‌ای مختلف یا شبکه‌های اجتماعی برای جلب نظر مخاطب خود از طریق انتشار عکس، فیلم، تولید محتوای متنی و غیره تلاش می‌کنند.

از طرفی دیگر، چون این مدل بازاریابی نیاز به انرژی بالا و قوه تخیل بسیاری قوی دارد باید توسط افراد دارای انگیزه اجرا شود تا هدف نهایی که تاثیر‌گذاری و جلب توجه مشتریان و مخاطبان است، محقق شود.

بر این اساس شرکت‌ها و تجارت‌های کوچک با بکارگیری گوریلا مارکتینگ توانسته‌اند پیشرفت خوبی را در معرفی خدمات و تولیدات خود به بازار هدف کسب کنند.

بررسی چند مثال بازاریابی چریکی یا گوریلا مارکتینگ

در ادامه می‌خواهیم چند نمونه موفق گوریلا مارکتینگ را با هم بررسی کنیم:

نمونه اول- گوریلا مارکتینگ برند Mr.Clean

قرار نیست یک کمپین گوریلا مارکتینگ همیشه در سایز خیلی بزرگ اجرا شود تا موفق باشد، برای درک این موضوع بیایید کاری که برند معتبر Mr.Clean انجام داده را با هم ببنیم:

مستر کلین یک برند آمریکایی که پاک کننده چند منظوره تولید می‌کند، این کمپانی در تبلیغ خود یکی از خطوط عابر پیاده را با رنگ سفید و با لوگوی خود کاملا متمایز کرده است و می‌خواهد به مخاطب القا کند که قدرت پاکنندگی محصول این کمپانی آنقدر زیاد است که می‌تواند کف خیابان [که محل عبور ماشین‌ها است و طبیعتا باید کثیف باشد] را چگونه تمیز می‌کند.

نمونه دوم- بازاریابی چریکی کمپانی AXE؛ فرار مردان خوشبو از دست زنان!

کمپانی AXE یک برند معتبر هلندی-بریتانیایی است که در زمینه تولید لوازم بهداشتی آقایان فعالیت می‌کند، از افترشیو گرفته تا مام، خوشبوکننده، استیک صابونی، شامپو بدن و غیره.

این شرکت در تبلیغات بازاریابی چریکی خود از تابلوهای خروج که در متروها، ایستگاه‌های قطار، فرودگاه‌ها و غیره استفاده می‌شود بهره برده و راه خروج به مردان را نشان می‌دهد! مردانی که با استفاده از محصولات این شرکت بسیار خواستنی شده‌اند و همانگونه که در تصویر مشاهده می‌کنید تعدادی از دختران دارند یک مرد را دنبال می‌کنند!

این تبلیغ چریکی باعث می‌شود افراد در خسته کننده‌ترین تایم‌های روز خود با چیزی مواجه شوند که برایشان جالب بوده و ممکن است آن‌ها را به خنده بیاندازد و حتی آن را با دیگران به اشتراک بگذارند؛ لبخندی که همیشه در این مخاطبان به یادگار خواهد ماند.

نمونه سوم- مک دونالد؛ سیب زمینی سرخ کرده یا خط عابر پیاده؟!

یکی از موفق‌ترین کمپین‌های گوریلا مارکتینگ متعلق به رستوران‌های زنجیره‌ای مک دونالد است که تقریبا در تمام دنیا تصاویر آن دیده شده و همیشه پای ثابت مثال برای بازاریابی چریکی بوده است.

این برند هم مانند مستر کلین از خیابان و خط عابر پیاده استفاده کرده و همانطور که در تصویر مشاهده می‌کنید، سیب زمینی سرخ کرده‌های مک دونالد، جای خطوط عابر را گرفته و افراد از روی آن رد می‌شوند.

این صحنه هم برای عابران پیاده و از ساختمان‌های بلند قابل مشاهده بوده و بسیار غافلگیرکننده و جذاب است.

نمونه چهارم- ایده کاملا خلاقانه گوریلا مارکتینگ محصول frontline

بدون هیچ توضیحی تصویر زیر را نگاه کنید، فکر می‌کنید آن نقاط سیاه روی تصویر سگ، چیست؟ حشرات؟

Frontline یک ماده شیمیایی است تا سگ‌های خانگی را از شر کک و کنه رها کرده و بهداشت صاحبان آن‌ها نیز تامین شود. این برند در یک کار کاملا خلاقانه تصویر یک سگ را روی کف یک پاساژ کشیده و وقتی افراد در حال عبور و مرور از روی این عکس هستند، مانند حشراتی به چشم می‌آیند که این سگ را آزار می‌دهد.

در واقع افراد در لحظه‌ای که از روی تصویر عبور می‌کنند نمی‌دانند چه اتفاقی افتاده، اما زمانی که به طبقات بالاتر می‌روند متوجه موضوع می‌شوند. به همین سادگی برند frontline توانسته محصول خود را تبلیغ کند.

نمونه پنجم- بازاریابی پارتیزانی شرکت Lego؛ ساخت لِگوهای غول پیکر!

کمتر کسی است که Lego را نشناسد و در دوران کودکی با استفاده از این اسباب بازی انواع سازه‌ها را نساخته باشد. در واقع لِگو همان چیزی است که ما در بچگی به آن می‌گفتیم «خانه سازی!»

ما خانه‌هایی در مقیاس کوچک با لِگو می‌ساختیم؛ اما این شرکت برای بزرگنمایی و ایجاد جاذبه، یک قطعه لِگوی غول پیکر را از یک جرثقیل آویزان کرده است.

لِگو یک شرکت ساخت اسباب بازی است و همانقدر که برای کودکان جاذبه دارد، برای بزرگسالان نیز جذاب است و این تبلیغ هم کودکان را سر ذوق می‌آورد و هم والدین آن‌ها را که دوباره دست به ساخت سازه‌های کوچک بزنند!

لِگو یکی از شرکت‌هایی است که کارهای مختلفی در زمینه گوریلا مارکتینگ انجام داده و نمونه‌های آن اینقدر زیاد است که نمی‌توان همه آن‌ها را در این مطلب گفت.

مروری دوباره بر آنچه در بازاریابی چریکی گفتیم

طبق آنچه در مطالب بالا گفته شد، استراتژی بازاریابی چریکی بیشترین کاربرد را برای جلب توجه و ایجاد غافلگیری دارد، به همین دلیل برای شرکت‌های کوچکی که چندان نام و آوازه‌ای ندارند خیلی مناسب است. هزینه کم در بازاریابی پارتیزانی این مدل مارکتینگ را برای کسب و کارها جذاب کرده است، هرچند به دلیل استفاده از روش‌های غیرمعمول میزان ریسک‌پذیری آن بسیار زیاد است. بنابراین شرکت‌ها و کسب و کارهای مختلف در صورتی که شناخت کافی نسبت به جامعه هدف خود داشته باشند، می‌توانند با خلاقیت و ابتکار فردی و صرف کمترین هزینه یک کمپین تبلیغاتی راه‌اندازی کنند و نظاره‌گر بازخورد حاصل از تبلیغات به سبک گوریلا مارکتینگ باشند.