چیستی و روش محاسبه مالیات بر حقوق

درباره نرخ مالیات بر حقوق و چیستی و چرایی آن

اگر کارمند باشید حتما بارها و بارها موضوع نرخ مالیات بر حقوق به گوش شما خورده است، با این حال ممکن است سال‌ها از حقوق شما مالیات کسر شده باشد و هنوز در مورد اینکه واقعا مالیات بر حقوق چیست و چگونه محاسبه می‌شود، اطلاعاتی نداشته باشید.

باید بدانید که هر فرد شاغل در ایران و هر جای دنیا که با در اختیار قرار دادن مهارت، تجربه، استعداد و دانش خود به انجام کاری پرداخته و پولی کسب می‌کند، باید درصدی از حقوق خود را به عنوان مالیات بر حقوق بپردازد. لازم به ذکر است که اگر فردی حقوق‌بگیر باشد اما از سوی کارفرمای خود بیمه تامین اجتماعی نشده باشد، مشمول مالیات بر حقوق نمی‌شود؛ بنابراین بیمه تامین اجتماعی یکی از بایدها جهت پرداخت مالیات بر حقوق است.

مالیات بر حقوق چیست؟

اقتصاددان‌ها در تعریف مالیات بر حقوق چیست؟ آنرا یک نوع مالیات مستقیم و تکلیفی می‌دانند و این یعنی اینکه این مالیات به طور مستقیم از حقوق افراد برداشته می‌شود و نیز وظیفه پرداخت مالیات بر حقوق به عهده کارفرما بوده و کارمندان هیچ تکلیفی در این مورد ندارند. هر سال مسئولان کشور با تعیین بودجه کشور به تعیین معافیت از مالیات بر حقوق هم می‌پردازند و این یعنی هر سال مقدار حقوق خاصی را مشخص می‌کنند و اظهار می‌دارند که افرادی با حقوق دریافتی کمتر از مبلغ بیان شده، نیاز به پرداخت مالیات بر حقوق نداشته و در واقع معاف از مالیات هستند.

مقاله مرتبط: مالیات چیست؟ انواع مالیات و روش‌های اخذ آن

محاسبه مالیات بر حقوق سال 1400

برای سال 1400 هم معافیت مالیاتی کارمندان دولتی و غیر دولتی مشخص شده است و بر طبق این معافیت، افرادی که حقوق آن‌ها 4 میلیون یا کمتر از 4 میلیون است، ملزم به پرداخت مالیات بر حقوق نیستند و تمام حقوق خود را بدون کسری دریافت می‌کنند. حقوق کارمندان شامل مجموعه‌ای از بخش‌های مختلف مانند حقوق ثابت، اضافه کاری، کسری انبار و غیره می‌شود و مالیات بر حقوق، تمام این بخش‌ها را در بر می‌گیرد، به‌جز مواردی که در زیر به آن‌ها اشاره می‌شود:

1. پاداش آخر سال
2. مبلغ عیدی
3. مبلغ پرداختی بابت حق شیر
4. کمک هزینه‌ای که به عائله مندان پرداخت می‌شود
5. پاداش نهضت سوادآموزی
6. مبالغی که بابت سفر و فوق العاده ماموریت پرداخته می‌شود
7. پرداختی‌ها جهت بازخرید ایام مرخصی
8. تمام مبالغ پرداختی برای کمک هزینه مسکن و خوار و بار در ایام بیماری فرد
9. حق التضمین

برای محاسبه مالیات حقوق، شما باید در ابتدا نرخ مالیات بر حقوق سال مورد نظر را که توسط دولت اعلام شده است در اختیار داشته باشید.

محاسبه این نوع مالیات با توجه به میزان حقوق دریافتی متفاوت است. همانطور که در بالا هم اشاره کردیم، این مالیات در حال حاضر برای حقوق‌های زیر 4 میلیون تومان گرفته نمی‌شود و اگر حقوق بالای این مقدار باشد، تازه مشمول دریافت مالیات حقوق خواهد بود.

در مطلب محاسبه مالیات بر حقوق به این موضوع به طور کامل پرداخته شده و جدول محاسبات آن نیز ذکر شده است.

نرخ مالیات بر حقوق در سال 1400 به قرار زیر است:

1. حقوق یک ریال تا 4 میلیون تومان: اگر حقوق شما در این بازه قرار دارد باید بدانید که بر طبق اصول مالیاتی کشور ایران در سال 1400، شما معاف از مالیات بر حقوق هستید و تمام حقوق خود را بدون کسری مالیات دریافت خواهید کرد.
2. حقوق 4 میلیون و یک ریال تا 8 میلیون تومان: اگر حقوق شما در این بازه قرار دارد، نرخ مالیات بر حقوق شما 10 درصد است.
3. 8 میلیون و یک ریال تا 12 میلیون تومان: اگر حقوق ماهانه دریافتی شما در این بازه قرار دارد، نرخ مالیات بر حقوق شما 15 درصد است.
4. 12 میلیون و یک ریال تا 18 میلیون تومان: اگر حقوق ماهانه دریافتی شما در این بازه قرار دارد، نرخ مالیات بر حقوق شما 20 درصد است.

نرخ مالیات بر حقوق و نحوه محاسبه مالیات بر حقوق

حالا که میزان نرخ مالیات مشخص شده است، با گام‌های زیر محاسبه مالیات بر حقوق را به درستی و با دقت انجام دهید:

• گام اول: تعیین مقدار دقیق حقوق ماهانه
• گام دوم: تعیین نرخ مالیات بر حقوق بر طبق حقوق معین شده
• گام سوم: کسر 4 میلیون از کل حقوق ماهانه خود
• گام چهارم: ضرب کردن مبلغ باقی مانده در نرخ مالیات مشخص شده

برای مثال حقوق شما 4 میلیون و 500 هزار تومان است و بر طبق بازه حقوق بیان شده در بالا، شما در دسته دوم قرار می‌گیرید و نرخ مالیات بر حقوق شما 10 درصد است. تا الان دو گام را برای محاسبه مالیات بر حقوق طی کردیم و حالا باید مبلغ 4 میلیون را که از مالیات معاف است از کل حقوق خود کسر کنید، بدین ترتیب کل مبلغی که می‌ماند 500 هزار تومان است و حال این مبلغ را در 10 درصد ضرب می‌کنیم و محاسبه مالیات بر حقوق به اتمام می‌رسد و شما باید 50 هزار تومان مالیات بر حقوق بپردازید؛ به همین راحتی.

حالا فرض کنید حقوق ماهانه شما 8 میلیون و 500 هزار تومان است، در این حالت بر طبق بازه بیان شده شما در دسته سوم قرار می‌گیرید و نرخ مالیات بر حقوق شما تا 15 درصد افزایش می‌یابد. برای گام بعدی شما باید 4 میلیون را از حقوق کل خود کسر کنید چرا که این 4 میلیون معاف از مالیات است، بدین ترتیب کل پول باقی مانده 4 میلیون و 500 هزار تومان می‌شود و این مبلغ شامل دو نرخ مختلف مالیاتی می‌شود که یکی 10 درصد و دیگری 15 درصد است، پس برای محاسبه مالیات بر حقوق از شکل لیوان زیر استفاده می‌کنیم:

محاسبه مالیات بر حقوق با استفاده از شکل لیوان

بر طبق شکل بالا و منطقه زرد رنگ، از کل 8 میلیون و 500 هزار تومان، 4 میلیون تومان معاف از مالیات است و در کل 4 میلیون و 500 هزار تومان باقی می‌ماند. از این مبلغ باقی مانده همانطور که در شکل می‌بینید، 4 میلیون تومان در بازه نرخ 10 درصدی است پس این 4 میلیون را در 10 درصد ضرب می‌کنیم و 400 هزار تومان مالیات محاسبه می‌شود.

حال نوبت به 500 هزار تومانی می‌رسد که در محدوده نرخ مالیات 15 درصدی قرار دارد و با ضرب کردن این عدد در 15 درصد نرخ مالیات، مبلغ 75 هزار تومان به دست می‌آید و کل مالیات بر حقوق ما حاصل جمع 400 هزار تومان با 75 هزار تومان است، یعنی 475 هزار تومان نتیجه محاسبه مالیات بر حقوق ما می‌شود.

برای محاسبه مبالغ دیگر حقوق هم، همین روش کاربرد دقیقی دارد یعنی اول جایگاه حقوق را در شکل لیوان پیدا می‌کنیم، در ادامه 4 میلیون حذف مالیات می‌شود و مابقی در بخش‌های مختلف لیوان و با نرخ مالیاتی مختلف قرار می‌گیرد و ما می‌توانیم با ضرب کردن هر بخش در نرخ مالیات خودش، مالیات هر بخش را پیدا کرده و در نهایت تمام مبالغ را باهم جمع کنیم و به روند محاسبه مالیات بر حقوق پایان ببخشیم.

جمع بندی و نتیجه گیری از مالیات بر حقوق

محاسبه مالیات بر حقوق و اینکه واقعا مفهوم مالیات بر حقوق چیست همواره برای تمام حقوق‌بگیران بیمه شده، از اهمیت زیادی برخوردار بوده است؛ چراکه بر طبق این دو سوال است که بخشی از حقوق فرد به عنوان مالیات کسر می‌شود. روند محاسبه مالیات بر حقوق اصلا کار پیچیده‌ای نیست و تنها کاری که باید بکنید این است که نرخ مالیات بر حقوق سال مورد نظر را پیدا کرده و با استفاده از شکل لیوان به طور دقیق به محاسبه مالیات بر حقوق خود بپردازید.

البته همانطور که بیان شد، محاسبه این مالیات و پرداخت آن به عهده کافرما است و کارمند هیچ تکلیفی در مورد محاسبه این مبلغ ندارد، پس اگر فقط درمورد روند محاسبه کنجکاو هستید و یا روند محاسبه مالیات از سوی کارفرمای خود را قبول ندارید، گام‌های بیان شده در این مقاله می‌تواند برای شما بسیار کارآمد باشد.