موضوعی به نام حقوق و دستمزد در حسابداری وجود دارد که به بخش بزرگی از هزینه‌های یک سازمان می‌پردازد. حسابداری حقوق و حسابداری دستمزد یک چیز است اما وقتی به یک حسابدار بگویید، قطعا تفاوت‌هایی بین این دو قائل است. که در این مطلب به آن می‌پردازیم.
حتما می‌دانید یکی از اصلی‌ترین هزینه‌های هر شرکت یا سازمان، حقوق و دستمزد پرسنل است و به معنی هزینه ای است که به ازای فعالیت‌‌هایی که کارمندان انجام می‌‌دهند، پرداخت می‌گردد.
حقوق و دستمزد پس از هزینه تمام شده مواد اولیه، عنصری کلیدی در محاسبه بهای تمام شده کالا یا خدمات محسوب میشود. همچنین، مالیات بر حقوق و دستمزد به طور قابل توجهی بر درآمد خالص بسیاری از شرکت‌‌ها تاثیر می‌‌گذارد. علاوه بر این، وجود روحیه خوب در کارمندان، مستلزم پرداخت به موقع و بدون اشتباه حقوق و دستمزد است.
به همین دلیل، واحد حقوق و دستمزد یکی از مهم‌ترین بخش‌های هر سازمان است و آگاهی از روش‌های محاسبه در حسابداری حقوق و دستمزد از اهمیت بالایی برخوردار است. از این رو، در ادامه قصد داریم به معرفی حسابداری دستمزد بپردازیم.
تعریف حقوق و دستمزد در حسابداری
اگر می‌خواهید بدانید حسابداری چیست و چه کارهایی باید در آن انجام شود، بدون دانش درباره حسابداری حقوق و دستمزد امکان پذیر نیست. چون بخش بزرگی از هزینه‌های هر سازمانی صرف دستمزد و حقوق میشود.
حقوق و دستمزد در حسابداری به پولی گفته میشود که به ازای فعالیت و خدمات کارکنان هر شرکت یا سازمان در بازه زمانی مشخص و تاریخ مشخص ارائه کرده‌اند، به آن‌ها پرداخت میشود. در واقع، کارفرمایان برای جبران وقت و زحمات پرسنل خود، مبلغی را به آن‌ها پرداخت می‌کنند.
بر اساس قانون، به جبران خدمتی که در مقابل کار انجام شده توسط کارکنان به صورت ماهانه به آن‌ها پرداخت میشود، حقوق گفته میشود و در ازای یک دوره زمانی مشخص و در یک تاریخ مشخص پرداخت می‌گردد. به مبلغی که به کارگران ساده یا ماهر پرداخت میشود، معمولا دستمزد گفته میشود. مبنای محاسبه دستمزد، ساعت است که با حقوق که پرداختی ماهانه است، تفاوت دارد. البته، این پرداخت‌‌ها میتواند بر حسب روز، ماه و مقدار تولید نیز باشد.
دستمزد رایج‌‌ترین روش پرداخت به کارگران و حقوق متداول‌‌ترین شیوه پرداخت به کارمندان است. جهت پرداخت حقوق از روش‌های حسابداری حقوق و برای محاسبه دستمزد از روش‌های حسابداری دستمزد استفاده میشود.
حقوق و دستمزدی که به هر کارمند تعلق میگیرد شامل دو بخش مزایا و کسورات است. مزایا مبلغی است که به حقوق پایه کارمندان اضافه می‌گردد و کسورات مبلغی است که از حقوق دریافتی کارمندان کم میشود. مزایا شامل مواردی چون عائله مندی، حق مسکن، حق اولاد، عیدی، پاداش، حق ماموریت، فوق العاده محل خدمت و مواردی نظیر این است. از موارد کسورات نیز می‌‌توان به مالیات، بازنشستگی، بیمه عمر، وام صندوق و غیره اشاره کرد.
آشنایی با حسابداری حقوق و دستمزد
به طور معمول، حقوق و دستمزد کارکنان بخش قابل توجهی از درآمد هر کسب و کار را به خود اختصاص می‌دهد و از این رو باید به صورت دقیق محاسبه و در زمان مقرر پرداخت گردد. به فرآیند آماده سازی لیست حقوق و دستمزد و تعیین مبلغ خالص قابل پرداخت به کارکنان و همچنین، ثبت و صدور اسناد مربوطه، حسابداری حقوق یا حسابداری دستمزد گفته میشود.
برای این منظور، در ابتدا باید اطلاعات مربوط به قرارداد کاری هر یک از پرسنل در اختیار واحد حسابداری قرار گیرد. سپس حسابداران حقوق و دستمزد بر اساس مفاد این قرارداد، مزایا و حقوق قانونی که به نیروی کار تعلق میگیرد، با توجه به قوانین وزارت کار، محاسبه می‌نمایند و در دفاتر حسابداری و یا نرم افزارهای مربوطه ثبت می‌کنند.
ثبت رویدادهای مالی در حسابداری باید بر اساس اسناد اثبات کننده انجام پذیرد تا بتوان در صورت نیاز به صورت قانونی به آن‌ها استناد کرد. به این اسناد در حرفه حسابداری، اصطلاحا «اسناد مثبته» می‌گویند. در واقع، به هر سند و مدرکی که بر وقوع یک معامله یا رویداد مالی مبتنی باشد، اسناد مثبته یا ثابت کننده گفته میشود.
اسناد مثبته می‌بایست دارای جزئیاتی باشند که عبارتند از:
- تاریخ
- مبلغ
- ماهیت معامله
اسناد مثبته در حسابداری حقوق یا حسابداری دستمزد از اهمیت بالایی برخوردار هستند، چرا که مبنای تجزیه و تحلیل و ثبت رویدادهای مالی در اسناد، دفاتر حسابداری و نرم افزارهای حسابداری محسوب شده و قابل پیگیری هستند.
طبقه بندی اسناد، مدارک و مستندات حقوق و دستمزد به روش‌های مختلفی قابل انجام است، اما معمولا در هر ماه اسناد مثبته مربوط به حقوق و دستمزد جمع آوری شده و در فایل‌های جداگانه نگهداری میشود.
وظایف حسابداران حقوق و دستمزد
حسابداران حقوق و دستمزد در هر کسب و کار وظیفه دارند تا کارکرد کارکنان را به صورت دقیق محاسبه کرده و آن را در قالب یک سند رسمی که فیش حقوقی نامی‌ده میشود، ارائه دهند.
از آن جا که حقوق و دستمزد در حسابداری در محاسبه میزان مالیات نیز نقش دارد، اطلاعات مربوط به حقوق و دستمزد کارمندان می‌بایست در دفاتر حسابداری یا نرم افزار حسابداری شرکت ثبت شود. در فهرست زیر به برخی از مهم‌ترین وظایف حسابداران حقوق و دستمزد اشاره شده است:
- تعیین حقوق پایه و صدور سند حسابداری حقوق و دستمزد
- محاسبه اضافه کاری پرسنل
- محاسبه میزان مزایای نیروی کار شامل مزایای مستمر و مزایای غیرمستمر
- ثبت اسناد حسابداری مزایای نقدی و غیرنقدی
- محاسبه و صدور سند حسابداری مربوط به مالیات حقوق و دستمزد
- تعیین حق بیمه تامین اجتماعی کارکنان و و صدور سند حسابداری مربوط به آن
- محاسبه عیدی بر مبنای پایه حقوق محاسبه شده و دو برابر پایه حقوق
- محاسبه سنوات بر اساس آخرین حقوق دریافتی
- طبقه بندی و تفکیک مدارک و بایگانی مدارک و اسناد حسابداری حقوق و دستمزد
- محاسبه میزان مانده مرخصی کارکنان و تعدیل مبلغ مانده مرخصی آن‌ها
- صدور سند ذخیره مرخصی و بازخرید مرخصی کارکنان
اهمیت کار حسابدار حقوق و دستمزد
حقوق و دستمزد در حسابداری به پولی گفته میشود که به ازای فعالیت و خدمات کارکنان هر شرکت یا سازمان در بازه زمانی مشخص و تاریخ مشخص ارائه کرده‌اند، به صورت هفتگی، ماهانه و حتی روزانه به آن‌ها پرداخت میشود.
در حسابداری حقوق یا حسابداری دستمزد، فرمول‌های مختلفی محاسبه میشود. به عنوان مثال:
- فرمول محاسبه دستمزد به ازای هر ساعت کار
- فرمول محاسبه شب کاری
- فرمول محاسبه سنوات
- فرمول محاسبه عیدی و پاداش
این‌ها چند مورد از فرمول‌هایی است که یک حسابدار حقوق و دستمزد باید از آن‌ها اطلاع داشته باشد.
از آنجایی که هزینه مربوط به حقوق و دستمزد پرسنل یکی از اصلی‌ترین عوامل موثر بر بهای تمام شده کالا و یا خدمات یک شرکت یا سازمان محسوب میشود و میتواند نقش موثری در سود بنگاه‌های تجاری ایفا کند، محاسبه درست و دقیق حقوق و دستمزد میتواند روی روابط کارفرمایان با کارکنان و همچنان روابط کارفرمایان با مراجع حقوقی تاثیرگذار باشد.
در صورتی که سوالی درباره این موضوع دارید می‌توانید در قسمت نظرات، سوالات خود را مطرح کرده تا کارشناسان ما به آن‌ها پاسخ دهند.
2 دیدگاه دربارهٔ «بررسی حقوق و دستمزد در حسابداری و اهمیت آن برای سازمان»
سلام
محاسبه دستمزد ساعت کاری سه در هفته با یک ساعت مشخص و دوو روز در هفته با یک تایم مشخص دیگه چطوری محاسبه میشه؟
سلام
به صورت نوبت کاری محاسبه می شود.